บ้านในทำเลสวยบนเกาะซิซิลี ราคาแค่ 1 ยูโร

เรื่อง : อูน

มันเป็นอาคารหลังงามสภาพเก่าแก่ ทรุดโทรมหลังหนึ่งในจำนวนหลายหลังบนเกาะซิซิลี ตั้งอยู่บนเนินสูง 300 เมตร มองเห็นทัศนียภาพสวยงามจากด้านบน อยู่ห่างจากทะเลราวครึ่งชั่วโมงเดินทางโดยรถยนต์ ตรอกซอกซอยงามราวกับภาพวาด และมีโบสถ์ประจำหมู่บ้าน ในอดีตที่นี่…ซัมบูคา ดิ ซิซิเลีย เคยเป็นถิ่นอาศัยของตระกูลมั่งคั่ง สูงศักดิ์ มีประชากรราว 6,000 คน ถูกจัดเป็นหนึ่งในร้อยหมู่บ้านที่สวยที่สุดของอิตาลี เมื่อปี 2016 เคยชนะการประกวดหมู่บ้านสวยติดอันดับหนึ่ง ‘Borgo dei Borghi’…สุดยอดหมู่บ้าน

ทัศนียภาพรอบนอกซัมบูคา

และหมู่บ้านแห่งนี้เองที่มีข้อเสนอขายบ้านในราคาถูก หลังละเพียง 1 ยูโร (ราว 40 บาท) อย่างเช่นบ้านหลังหนึ่งบนถนนโบนาดีส เป็นอาคารหน้าแคบ สี่ชั้น มีระเบียงเล็กๆ กั้นด้วยโครงเหล็ก และชั้นบนสุดเป็นระเบียงโล่งกว้าง

แน่นอนว่าเมื่อเห็นสภาพของอาคารแล้ว รู้ได้ทันทีว่าจะต้องบูรณะมันใหม่ เนื่องจากสภาพที่ทรุดโทรม

เหมือนเช่นบ้านหลายหลังในซัมบูคา หรือในหลายๆ หมู่บ้านของอิตาลี ที่ควรได้รับการบูรณะซ่อมแซมอย่างเร่งด่วน มันชำรุด จวนเจียนจะพัง ชาวบ้านผู้แก่เฒ่าพากันล้มตาย คนวัยหนุ่มสาวพากันละทิ้งถิ่น เนื่องจากไม่มีงานในหมู่บ้านหรือละแวกใกล้เคียงให้ทำ โรงเรียนต้องปิดตัวลง บ้านช่องถูกปล่อยทิ้งร้าง เหมือนเช่นโบสถ์ ถนน ลานบันได พระราชวัง และน้ำพุ คนในชุมชนไม่มีเงินพอจะถนอมรักษามรดกที่ล้ำค่าให้คงอยู่ต่อไปได้

ด้วยเหตุนี้เอง คณะกรรมการหมู่บ้านซัมบูคาจึงมีความคิดที่จะเสนอขายอสังหาริมทรัพย์ในราคาถูก เหมือนเช่นหมู่บ้านอื่นๆ ใน ‘อิตาลีที่งดงาม’

สภาพความทรุดโทรมของอาคาร เป็นเหตุให้กรรมการหมู่บ้านต้องเสนอขายบ้านในราคาถูก

ความคิดดังกล่าวไม่ใช่เรื่องใหม่ เคยมีคนเสนอไอเดียนี้มาก่อนหน้าเมื่อปี 2008 นั่นคือ วิตตอริโอ สการ์บี (Vittorio Sgarbi) นักวิจารณ์ศิลปะและนักแสดง ที่ลงสมัครรับเลือกตั้งในนามพรรคประชาธิปไตยคริสเตียนจนได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีของเขตซาเลมี ที่มีประชากรราว 10,000 คน เขาให้คำมั่นในครั้งนั้นว่า จะพลิกฟื้นซิซิลีให้เป็นดินแดนแห่งวัฒนธรรม

ปี 1968 เคยเกิดแผ่นดินไหวขึ้นที่นั่น และทำลายเมืองเก่าของซาเลมีอย่างรุนแรง แม้เวลาจะผ่านไปนานถึง 40 ปีแล้ว ร่องรอยของซากปรักและบ้านถูกทิ้งร้างยังปรากฏให้เห็น เคียงข้างกับสการ์บี ยังมีโอลิเวียโร ทอสคานี (Oliviero Toscani) ช่างภาพผู้มีชื่อเสียงโด่งดังจากแคมเปญโฆษณาของเบเนตตองในอดีต มาร่วมเสนอความคิด ในการประกาศขายบ้านจำนวน 1,000 หลัง ในราคาหลังละ 1 ยูโร พร้อมเงื่อนไขว่าจะต้องบูรณะซ่อมแซมใหม่ทั้งหลัง

ครั้งนั้นมีผู้คนจำนวนมากสนใจอยากซื้อ ในจำนวนนั้นมีคนดังมากมาย อาทิ ลูซิโอ ดัลลา-นักประพันธ์เพลง กุยเซ็ปเป ตอร์นาโตเร-ผู้กำกับฯ มัสสิโม โมรัตติ-เจ้าของสโมสรอินเตอร์ มิลาน หรือแม้กระทั่งบิล เกตส์-ผู้ก่อตั้งไมโครซอฟต์ ซึ่งรายหลังต้องการซื้อบ้านทั้งแถบ เพื่อที่จะใช้ประโยชน์ด้านงานสังคมสงเคราะห์

บรรยากาศในหมู่บ้านซัมบูคา

แต่โปรเจ็กต์ของวิตตอริโอ สการ์บีต้องสะดุด เมื่อหน่วยงานศาลและสำนักที่ดินออกหมายยึดอาคารเหล่านั้น ยับยั้งการประมูล สการ์บีเองก็ถูกแจ้งข้อหาว่า พยายามขายอาคารบ้านเรือนที่มีแนวโน้มจะพัง แม้ว่าเมื่อปี 2016 คดีของเขาจะถูกยกฟ้อง แต่เขากับทอสคานีก็ล้มเลิกความตั้งใจที่จะสานต่อโปรเจ็กต์นั้นไปนานแล้ว

สการ์บีเบนเข็มไปเล่นการเมืองที่อื่น บางครั้งประสบความสำเร็จ บางครั้งก็ไม่ อย่างไรก็ตามเขาก็ยังได้ชื่อว่าเป็นบุคคลเดียวที่ได้ตำแหน่งนายกเทศมนตรีในสามเขตที่ต่างกันของอิตาลี

ปลายปี 2016 ข่าวเกี่ยวกับโครงการขายบ้านราคา 1 ยูโรเริ่มกลับมาเป็นกระแส แต่สำหรับหมู่บ้านในซาเลมีดูยังไม่ค่อยคืบหน้า เหตุเพราะมีแก๊งมาเฟียในซิซิลีเข้ามาแทรกแซง ทั้งในคณะกรรมการหมู่บ้าน และเจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องกับโครงการ ทำให้ทุกอย่างต้องชะงักอีกครั้ง

ซากปรักบริเวณรอบนอก

แต่ตอนนี้ หลังจากเหตุการณ์บ้านเมืองสงบ ซาเลมีได้เสนอตัวเข้าโครงการขายบ้านราคา 1 ยูโรอีกครั้ง ร่วมกับชุมชนอื่นๆ ทั่วทั้งอิตาลี ตั้งแต่แคว้นซิซิลีจรดแคว้นคัมปาเนีย และจากแคว้นทัสคานีไปจนถึงแคว้นปิเอมอนเต ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอิตาลี

ชุมชนที่เป็นตัวตั้งตัวตีในครั้งนี้คือซัมบูคา ‘สุดยอดหมู่บ้าน’ ทางตอนใต้ของซิซิลี อาจจะเพราะความบังเอิญก็ได้ เนื่องจากสถานี CNN ของอเมริกาหยิบยกเรื่องนี้ขึ้นมาเป็นประเด็น และรายงานจากซัมบูคา ไปกระตุ้นความสนใจของหนังสือพิมพ์อังกฤษเข้า ให้ต้องมาทำข่าวสืบต่อ จากนั้นข่าวก็เริ่มกระจายไปทั่ว ภายในสี่สิบแปดชั่วโมงมีอีเมลแจ้งความจำนงจะซื้อกว่าสี่หมื่นห้าพันเมล และแจ้งทางโทรศัพท์อีกราวสองพันราย

ในระยะเริ่มต้นมีบ้านพร้อมขายในซัมบูคาจำนวน 17 หลัง ถ้าหากมีคนซื้อหมดแล้ว ก็จะเริ่มทำการเสนอขายใหม่ ว่าแต่บ้านทั้ง 17 หลังจะขายหมดภายในเวลาอันรวดเร็วนั้นคงเป็นไปได้ยาก แม้ว่าราคาเสนอขายจะถูกมาก แต่แน่นอนว่ามันต้องแพงกว่า 1 ยูโร

1 ยูโรคือราคาขาย ที่ผู้สนใจซื้อต้องจ่ายในเบื้องต้น เพื่อยืนยันสิทธิในการประมูล หลังจากนั้นผู้สนใจซื้อจะต้องส่งซองประมูลไปยังซัมบูคา เสนอราคาที่ตนเองต้องการซื้อคล้ายยื่นซองประกวดราคา ใครเสนอราคาสูงที่สุดคนนั้นก็จะมีสิทธิ์ได้ครอบครองบ้านหลังที่ต้องการ ซึ่งจะมีการเปิดซองประมูลกันในวันที่ 10 มีนาคม 2019

ยังมีรายละเอียดเพิ่มอีกว่า ภายในซองประมูลที่ยื่นให้คณะกรรมการหมู่บ้าน ผู้สนใจซื้อจะต้องแนบเช็คมัดจำจำนวนไม่ต่ำกว่า 5,000 ยูโรด้วย เพื่อยืนยันสิทธิในการประมูลอีกครั้ง เป็นการรับรองว่า เจ้าของบ้านคนใหม่ไม่เพียงแต่จะรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการจัดการและการดำเนินงานด้านกฎหมาย หากยังยอมรับเงื่อนไขด้วยว่า จะต้องทำการบูรณะซ่อมแซมบ้านหลังที่ต้องการซื้อให้แล้วเสร็จภายใน 36 เดือน ซึ่งบ้านแต่ละหลังที่นำมาเสนอขายนั้น คำนวณคร่าวๆ ด้วยตาเปล่าจะเห็นว่า อาจต้องใช้เงินอีกประมาณหนึ่งหมื่นยูโรสำหรับการบูรณะซ่อมแซม และหากใครไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขดังกล่าว ก็จะเสียสิทธิ์ในการครอบครองบ้าน รวมทั้งเงินมัดจำ 5,000 ยูโรด้วย

บรรยากาศในหมู่บ้านซัมบูคา

ผู้โชคดีที่มีโอกาสได้ครอบครองบ้านในซัมบูคา สามารถจะทำอะไรกับตัวอาคารก็ได้ตามกรอบของกฎหมาย และที่ซัมบูคาจะแตกต่างจากหมู่บ้านอื่น ตรงที่อนุญาตให้เจ้าของคนใหม่สามารถดัดแปลงอาคารเป็นโรงแรมหรือร้านอาหารก็ได้ตามใจปรารถนา หรือจะทำเป็นบ้านพักตากอากาศในซิซิลีสำหรับตนเองหรือครอบครัวก็ยินดี หรือซ่อมแซมเสร็จแล้วจะปล่อยให้เป็นอาคารว่าง อย่างน้อยชุมชนได้ก็ประโยชน์เล็กๆ น้อยๆ เหมือนกัน ตรงที่มันไม่พังครืนลงมาพลอยทำให้บ้านหลังอื่นที่อยู่ติดกันได้รับความเสียหายไปด้วย

ท้ายที่สุดแล้ว มันคงจะยับยั้งการอพยพโยกย้ายของผู้คนในท้องถิ่นไม่ได้อยู่ดี เพราะที่นั่นไม่มีงาน ไม่มีเงินเข้าหมู่บ้าน หรือบางทีผู้ปกครองซัมบูคาอาจต้องชั่งใจใหม่เกี่ยวกับข้อเสนอของเศรษฐีน้ำมันจากตะวันออกกลาง

ชายจากดูไบเคยเสนอตัวด้วยคำถามอยู่เหมือนกันว่า ทั้งหมู่บ้านซัมบูคาราคาเท่าไหร่